avrupa sineması

a bout de souffle) / yönetmen jean-luc godard / 1960 / fransa

fransız yeni dalgasının ilk örneklerinden olan harika bir film. kendinden önceki filmlerden çok farklı olarak özellikle alışılagelmiş anlatı beklentileriyle bir şekilde çelişen ve asi michel ile depresif sevgilisi patricia'nın hikayesini canlı kılmak için birçok üslup özgürlüğü alan bir filmdir. polislerden kaçan, amerikalı bir yazarla kötü bir ilişkiye giren bir tür gangsterin psikolojik anlatılar örgüsünün üstüne yerleştirildiği ve neredeyse rüya gibi bir nitelikte filmdir. godard, özellikle filmi felsefi ve varoluşsal sorularla adeta doldurmuştur.

( sedmikrasky) / yönetmen vera chytilova / 1966 / çekya

görünenin aksine film o dönemin çekoslavakya'sının adeta bir haykırışı niteliğindedir. stalinizme ve dünya çapında kadınlara kötü muameleye karşı bir protesto olarak çekoslovak yeni dalgasının absürdist görselleri ve deneysel biçimleri kullanılır. iç etnik kargaşaya ve dış bozulmaya(esas olarak hitler sebepli) karşı savaşan çekler, büyüyen komünizm dalgası tarafından sürekli geri atılır ki bunun üstüne stalinizmin acımasız yönetimleri tuz biber eker. düşen bir ekonomi ve denetimsiz bir otoriter devlet nedeniyle oturup ülkelerinin çöküşünü izleyemeye niyetli olmayan yönetmen chytilova bu filmi ile büyük yankı uyandırmıştır. alt metinleri çok sağlam olan film mutlaka izlenesidir.

( pred dozhdot) / yönetmen milcho manchevski / 1994 / makedonya

manchevski'den bir makedonya gerçeği olan müthiş bir film. balkan ülkelerinde yaşanan savaşların makedonya'ya sıçrayıp sıçramayacağı merak ediliyordu ki manchevski 1994'te, sadece kendi ülkesinde ön plana çıkan, aynı zamanda uluslararası ilgiyi de çeken dikkat çekici bu filmi başarı ile tamamladı. ilgi sadece filmin konusu, oyunculuk, müzik ve sinematografinin etkin kullanımından değil aynı zamanda iç savaş tarafından tüketilecek bir bölgedeki makedonya'nın durumunun analizini de içerir. filmin mesajı gayet açıktır: olası bir savaşın ve etnik nefretin ne kadar anlamsız olabileceğiydi.

(bkz: jeder für sich und gott gegen alle) / yönetmen werner herzog / 1974 / almanya

1828'de tesadüfen bulunan bir adamın geçmişine dayanan bu filmin kahramanının adı kaspar hauser'dir. herzog'un bu filminin çekimlerinde öyle büyülü bir çekicilik var ki doğal güzellikleri ve ihtişamı çağrıştıracak şekilde yavaş ama etkileyici bir ritimde bulursunuz kendinizi. gerçekçi bir şekilde gerçekleştirilen çekimlerin gerçekçi olmasa da mükemmel bir kurgu olarak algılandığı bir tür anlatım örneğidir.

(bkz: withnail and i) / yönetmen bruce robinson / 1987 / ingiltere

robinson'un bu filmi, 1960'ların sonlarında yaşadıkları değersiz sokaklarından uzaklaşmaları gerektiğine ikna olmuş iki işsiz aktörün kaotik hayatını anlatır. ''withnail'' ve “i” filmin çoğunun çekileceği izole kulübeye gitmeden önce ziyaret ettikleri yerler, bir tekrar duygusu, hatta belki de aynı eski uğradıkları yerlerin can sıkıntısı ve rahatsızlığı gibi iç psikolojik durumlarını yansıtır. yönetmen, izleyiciyi adeta profesyonel bir psikocoğrafyacı gibi bir tura çıkarır. oyuncularının performanslarına ve çeşitli konumlarından kaynaklanan kaygıyı yorumlamalarına güçlü bir şekilde dayanan bir filmdir.

(bkz: sibirskiy tsiryulnik) / yönetmen nikita mihalkov / 1998 / rusya

''sibirya berberi'' olarak çevrilen film sadece bir sanat eseri olarak değil, aynı zamanda bir ideoloji eseri olarak da çok ilgi çekicidir. filmde ifade edildiği şekliyle rus kimliğine bakış açısı, rusların kültürel özgünlüğü ve modern dünyadaki rolünü araştırmasına dair daha derin bir anlayış getirir. mükemmel rusya manzaraları eşliğinde ilerleyen bu film rus kültür hayatını merak edenler için birebirdir.

(: o thiasos) / yönetmen theodoros angelopoulos / 1975 / yunanistan

angelopoulos'un toprağı ve tarihiyle olan derin bağlantısı belki de en çarpıcı şekilde bu filmde ortaya çıkar. yunan tarihini (1939-1952), hikayesi aeschylus'un oresteia'sına (mö 450 civarında yazılmış) dayanan bir aktör ailesinin hayatları üzerinden anlatır. işte bu tiyatro kumpanyası insanlarının 1939 ve 1952 yılları arasında yunanistan'da çıktıkları uzun turne sırasında uğradıkları her ada, köy ve kasabadaki trajedileri ve yunanistan manzaraları görülmeye değer.

( la dolce vita) / yönetmen federico fellini / 1960 / italya

aşmış italyan yönetmen fellini'nin la dolce vita'sı bizim değimimizle ''tatlı hayat'' ı, roma şehrinin kozmopolit dünyasının hızlı tempolu, baştan çıkarıcı hayatını ve tüm aşırılıklarını karakterler üzerinden mükemmel bir şekilde anlatır. film italya ile daha da çok roma şehri ile o kadar bütünleşmiştir ki günümüzde dahi şehirde filmin etkisi halen devam etmektedir.

( dom za vesanje) / yönetmen emir kusturica / 1988 / sırbistan

cannes ve venedik film festivalleri’nde birçok kez ödül alan kusturica’nın hem yönetmeni olduğu hem de senaryosunu yazdığı ''çingeneler zamanı'' filmi dramı, komediyi ve suçu, o zamanların yugoslavya manzaraları eşliğinde o kadar güzel harmanlar ki bize kalan ise bu balkanların görsel ve sanatsal şöleninin tadını çıkarmaktır.

avrupa sineması kalıplara sığacak gibi değildir ki sanatsal anlamda o kadar estetik ve sinema tarihine yön verecek akımlar ortaya çıkarmıştır ki hepsinin ayrı ayrı tadına bakmak belki bir ömür sürer.

sanatsal anlamda yapıldığı ülkeye değer katmış, sinematografisi geniş, o ülkenin kültürel özelliklerini yansıtan ve mutlaka izlenesi bu listede ilgili avrupa ülkelerinin sinema anlayışlarını bulabilirsiniz. balkanlardan, rusya'ya; ingiltere'den italya'ya elemine ederek farklı ülkelere yer vermeye çalıştım, şimdiden iyi seyirler.

(bkz: local hero) / yönetmen bill forsyth / 1983 / iskoçya

son derece keyifli bir iskoç dramedisi olan film, kapitalizmin yarattığı açgözlülük, şirket kültürünün etkileri ve çevrecilik üzerine ince bir yorum ortaya koyar. daha çok kişisel bir hikaye olarak devam eder ki çok yönlü karakterlerin, kısıtlı modern varoluşlarının ötesinde duygusal bir şeyleri deneyimlemesi hakkındaki enteresan bir hikayedir.